Μπορεί η ψυχοπάθεια να είναι απλώς μια εξελικτική προσαρμογή;

Νέα

Έρευνες, υποδηλώνουν ότι η ψυχοπάθεια, αντί για ψυχική ασθένεια, είναι μια λογική στρατηγική ζωής.

Μπορεί να θεωρείται προφανές ότι η ψυχοπάθεια είναι επιβλαβής. Όμως υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι η ψυχοπάθεια, σε κάποιον περιορισμένο βαθμό τουλάχιστον, μπορεί να αποτελεί μια λογική εξελικτική προσαρμογή. Για να αξιολογήσουμε εάν κάτι είναι ψυχική διαταραχή, χρήσιμο είναι να κατανοήσουμε τι προκαλεί τις διαταραχές. Μια πρόσφατη μελέτη εξέτασε το αν η ψυχοπάθεια σχετίζεται με ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως η προτίμηση χεριού (δεξιοχειρία ή αριστεροχειρία). Παρότι τα αποτελέσματα δεν ήταν καθοριστικά, έρχονται να προστεθούν σε έναν ολοένα αυξανόμενο όγκο ερευνών που υποστηρίζουν πως η ψυχοπάθεια ίσως δεν είναι ψυχική διαταραχή .

Ο Dan είναι ψυχοπαθής

Αλλά είναι έξυπνος, γοητευτικός και επιτυχημένος. Δεν θα φαινόταν από μία πρώτη συνάντηση μαζί του, πως νιώθει περηφάνια παρά τύψεις για το ότι συχνά ξεγελά το σύστημα, εξαπατά τους ανθρώπους και εκμεταλλεύεται τους άλλους για να πάρει αυτό που θέλει.

Έχει όμως ψυχολογική διαταραχή ο Dan;

Οι πρόσφατες μελέτες της Lesleigh Pullman και των συνεργατών της εξετάζουν την υπόθεση που ισχυρίζεται πως η ψυχοπάθεια μπορεί να μην αποτελεί μια ψυχική διαταραχή, αλλά μάλλον μια αποτελεσματική στρατηγική ζωής. Για να το κάνουν αυτό, ανέλυσαν ένα εκπληκτικό χαρακτηριστικό των ψυχικών διαταραχών: την προτίμηση χεριού.

Ορίζοντας την ψυχοπάθεια και τις ψυχικές διαταραχές

Η ψυχοπάθεια χαρακτηρίζεται από συναισθηματικά και διαπροσωπικά ελλείμματα όπως αναισθησία, μεγαλομανία και έλλειψη ενσυναίσθησης και τύψεων. Μερικές φορές περιλαμβάνει αποκλίνουσα συμπεριφορά όπως επιθετικότητα και άσκηση βίας. Γενικά, η διάγνωση στηρίζεται σε συνεντεύξεις ή συμπλήρωση ερωτηματολογίων, που αξιολογούν τον εγωισμό, την χωρίς ενοχές εκμετάλλευση των άλλων και τον τρόπο ζωής.

Αν και ο όρος χρησιμοποιείται συχνά για τους συνήθεις “γάιδαρους” που συναντάμε καθημερινά, λιγότεροι από το 5% του πληθυσμού -ίσως ακόμη και λιγότερο από το 1%- είναι αρκετά εγωιστές και αμετανόητοι ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν ως ψυχοπαθείς.

Η Pullman και οι συνεργάτες της εξετάζουν υπό μία εξελικτική οπτική το τι συνιστά ψυχική διαταραχή, διευκρινίζοντας ότι αυτή πρέπει να είναι μια επιβλαβής δυσλειτουργία. Δεν αρκεί, δηλαδή, μία συμπεριφορά εκτός κοινού πλαισίου για να υφίσταται ψυχική διαταραχή, αλλά αντίθετα, η συμπεριφορά πρέπει να χαρακτηρίζεται από αδυναμία εκτέλεσης λειτουργιών που προέκυψαν μέσω της εξέλιξης έτσι ώστε να μας ωφελούν.

Με άλλα λόγια, για να θεωρηθεί διαταραχή η ψυχοπάθεια, αυτή πρέπει να βλάπτει τη λειτουργικότητα ή την ευημερία ενός ατόμου.

Μπορεί να φαίνεται προφανές ότι η ψυχοπάθεια είναι στην πραγματικότητα επιβλαβής. Οι ψυχοπαθείς δυσκολεύονται να διατηρήσουν σχέσεις και είναι πιο πιθανό να πεθάνουν πρόωρα όπως και το να φυλακιστούν. Οι Hart και Hare, για παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι, με δεδομένο τον αρνητικό αντίκτυπό της στην κοινωνία, η ψυχοπάθεια θεωρείται ως ο δεύτερος -μετά τη σχιζοφρένεια-  πιο σοβαρός παράγοντας ανησυχίας για τη δημόσια υγεία. Επιπροσθέτως, τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά έχουν ενσωματωθεί στα κριτήρια για τις διαταραχές, τα οποία αναγνωρίζουν η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Γιατί η ψυχοπάθεια ίσως να είναι μια προσαρμοστική στρατηγική ζωής

Υπάρχουν λόγοι, ωστόσο, να πιστεύουμε ότι η ψυχοπάθεια, η ήπιας μορφής τουλάχιστον, μπορεί να είναι μια απόλυτα λογική εξελικτική προσαρμογή.

Φανταστείτε για παράδειγμα ότι βρισκόμαστε στο 6.000 π.Χ. Ζείτε σε μια φυλή όπου οι περισσότεροι άνθρωποι είναι έντιμοι και ενδιαφέρονται για τον συνάνθρωπό τους, αλλά δεν υπάρχει αρκετό φαγητό για όλους. Σε μια τέτοια περίπτωση, εάν είστε διατεθειμένοι να εξαπατήσετε τους συντρόφους σας, οι οποίοι σας εμπιστεύονται, για ένα μέρος από το φαγητό τους, είναι πιο πιθανό να επιβιώσετε και να μεταδώσετε τα γονίδια της απάτης σας στους απογόνους σας.

Ακόμη και σήμερα όμως, τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά μπορεί να αποτελούν κοινά και χρήσιμα στοιχεία σε ανταγωνιστικά περιβάλλοντα όπως η Wall Street, ειδικά όταν ο ψυχοπαθής είναι σε θέση να συγκρατεί την όποια βίαιη ή εγκληματική συμπεριφορά.

Τι προκαλεί τις διαταραχές;

Για να αξιολογήσουμε κάτι ως ψυχική διαταραχή, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που τις προκαλεί.

Οι επιστήμονες εξακολουθούν διαρκώς να αποκαλύπτουν τις διάφορες αιτίες, όμως οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές (οτιδήποτε δηλαδή διαταράσσει τη φυσιολογική πορεία της ανάπτυξης του εγκεφάλου) θεωρούνται ως ένας αρκετά πιθανός παράγοντας. Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να συμβούν για πολλούς λόγους πριν ή μετά τη γέννηση, όπως λοίμωξη της μητέρας ή άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, παιδικός υποσιτισμός, τραυματισμός στο κεφάλι και συναισθηματικό τραύμα. Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές συνδέονται με διάφορες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, η διαταραχή μετατραυματικού στρες, ο αυτισμός και η σχιζοφρένεια.

Η άμεση αξιολόγηση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών είναι δύσκολη. Γενικά περιλαμβάνει τη σάρωση του εγκεφάλου με ειδικό εξοπλισμό ή τη συλλογή δεδομένων, εις βάθος, σχετικά με την παιδική ηλικία ενός ατόμου, τη καλή ψωχοσωματική κατάσταση της μητέρας και ούτω καθεξής.

Όμως, ένας χαρακτηριστικός δείκτης νευροαναπτυξιακών διαταραχών είναι η προτίμηση χεριού.

Ζητάμε συγγνώμη από τους αριστερόχειρες, αλλά η αριστεροχειρία και η αμφιδεξιότητα -με λίγα λόγια, η μη δεξιοχειρία – συνδέονται με το μητρικό άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τις επιπλοκές του τοκετού και το χαμηλό βάρος γέννησης. Συγκρινόμενοι με τους δεξιόχειρες, οι μη δεξιόχειρες είναι πιο πιθανό να έχουν ψυχικές ασθένειες που κυμαίνονται από κατάθλιψη έως σχιζοφρένεια.

Και αυτές οι διαφορές δεν είναι μικρές. Για παράδειγμα, ενώ μόνο το 11% του πληθυσμού είναι αριστερόχειρες, εκτιμάται πως το 40% περίπου, των ατόμων με ψυχωσικές διαταραχές, είναι αριστερόχειρες. (Και κάτι θετικό: οι αριστερόχειρες τείνουν να είναι πιο δημιουργικοί!)

Η αριστεροχειρία και η αμφιδεξιότητα σχετίζονται με ψυχικές διαταραχές ίσως επειδή προκύπτουν από την αδυναμία του εγκεφάλου να δημιουργήσει αποτελεσματικά πλευρίωση (λειτουργική ασυμμετρία που παρατηρείται σε σωματικό επίπεδο) κατά την ανάπτυξη. Ένα από τα οφέλη της εγκεφαλικής πλευρίωσης (ή πλευρικότητας ή πλευρικής κυριαρχίας ή πλευροποίησης) είναι το ότι οδηγεί σε εξειδίκευση των διάφορων περιοχών του εγκεφάλου.

Η μελέτη

Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους ότι η ψυχοπάθεια αποτελεί μια προσαρμογή και όχι μια ψυχική διαταραχή, η Pullman και η ομάδα της συνδύασαν δεδομένα από 16 προηγούμενες μελέτες. Σε αυτές συμμετείχαν 1.818 άτομα από διάφορους πληθυσμούς. Κατέγραψαν τις προτιμήσεις χεριού και την εμφάνιση ψυχοπάθειας, υπολογίζοντας στην συνέχεια αν οι ψυχοπαθείς ήταν πιο πιθανό να είναι αριστερόχειρες ή αμφιδέξιοι.

Συνοπτικά, η ψυχοπάθεια δεν φάνηκε να σχετίζεται αξιόπιστα με την προτίμηση χεριού. Εμφανίστηκαν κάποιες μικρές διαφορές, αλλά όχι αρκετές για να δώσουν μία αξιόπιστη απάντηση.

Εξετάζοντας καθημερινά άτομα και κρατούμενους σε φυλακές, αυτοί που συγκέντρωναν υψηλή βαθμολογία στην ψυχοπάθεια ήταν ελαφρώς πιο πιθανό να είναι μη δεξιόχειρες. Ωστόσο, εξετάζοντας ψυχικά ασθενείς, οι ψυχοπαθείς είχαν -ελαφρώς πάλι- μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι δεξιόχειρες. Οι διαφορές ήταν τόσο μικρές που κάλλιστα θα μπορούσαν να θεωρηθούν τυχαίες.

Ερμηνεύστε με προσοχή

Η μετα-ανάλυση για περισσότερα από 1.800 άτομα απέτυχε να συνδέσει την ψυχοπάθεια με την προτίμηση χεριού. Αυτό υποστηρίζει την υπόθεση ότι η ψυχοπάθεια αποτελεί μια στρατηγική προσαρμογής που μεταβιβάζεται μέσω των γονιδίων χάρη στην εξέλιξη και όχι μια ψυχική διαταραχή που προκύπτει από νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Ωστόσο, τα ευρήματα αυτά από μόνα τους δεν φαντάζουν και τόσο πειστικά. Και υπάρχουν σοβαροί λόγοι γι αυτό. Πρώτον, τα δεδομένα εμφάνισαν κάποια μοτίβα που υποδηλώνουν ότι τα άτομα με υψηλότερη ψυχοπάθεια ίσως είναι πιο πιθανό να είναι μη δεξιόχειρες. Ωστόσο, το μέγεθος του δείγματος μπορεί να ήταν πολύ μικρό για να ανιχνεύσει πραγματικές διαφορές.

Επιπλέον, οι ψυχοπαθείς εμφάνιζαν τα ίδια περίπου ποσοστά μη δεξιοχειρίας με τους φυλακισμένους και τους ψυχικά ασθενείς. Αλλά αν η ψυχοπάθεια δεν είναι ψυχική διαταραχή, θα περιμέναμε από τους ψυχοπαθείς να έχουν χαμηλότερα ποσοστά μη δεξιοχειρίας από αυτές τις ομάδες (καθώς αυτές έχουν πιθανώς περισσότερες διαταραχές ψυχικής υγείας και επομένως υψηλότερα ποσοστά μη δεξιοχειρίας από τον γενικό πληθυσμό).

Κοιτάζοντας την μεγάλη εικόνα

Ακόμα μία ενδιαφέρουσα πιθανότητα αποτελεί το να είναι χρήσιμη η ψυχοπάθεια, αλλά μόνο όταν οι άνθρωποι μπορούν να κρατήσουν υπό έλεγχο τη βίαιη και εγκληματική συμπεριφορά. Αυτό υποστηρίζεται από τη διαπίστωση της ερευνητικής ομάδας ότι τα άτομα με υψηλή ψυχοπάθεια (για παράδειγμα, σκληρότητα ή έλλειψη τύψεων) ήταν ελαφρώς πιθανότερο να είναι δεξιόχειρες, ενώ τα άτομα με υψηλή συμπεριφορική ψυχοπάθεια (άσκηση βίας ή εγκληματικές πράξεις) ήταν πιο πιθανό να είναι μη δεξιόχειρες. Αν και αυτά τα αποτελέσματα δεν ήταν στατιστικά σημαντικά, το συμπέρασμα φαίνεται λογικό.

Παρά, λοιπόν, το ότι αυτή η μεμονωμένη έρευνα δεν φαίνεται να πείθει πως η ψυχοπάθεια είναι αναγκαστικά μια στρατηγική προσαρμογής που βασίζεται στην εξέλιξη, έρχεται να προστεθεί σε έναν αυξανόμενο όγκο ερευνών που υποστηρίζουν αυτήν την πιθανότητα.

Είναι, για παράδειγμα, συνεπής με τα δεδομένα που δείχνουν ότι άτομα με υψηλή ψυχοπάθεια είναι πιθανότερο να διαπράξουν υπολογισμένα -βάσει στόχου- εγκλήματα και όχι λόγω συναισθηματικής παρόρμησης, δίνοντας έτσι προτεραιότητα στη δική τους ευημερία καθώς και στην ευημερία των απογόνων τους· και τείνουν να κάνουν περισσότερα παιδιά.

Έτσι, μέχρι να μάθουμε περισσσότερα για το θέμα, απλά να ξέρετε ότι ψυχοπαθείς όπως ο Dan μπορεί να μην έχουν καμία ψυχική διαταραχή. Μπορεί απλώς να είναι “παλιοχαρακτήρες” που λειτουργούν με μοναδικό γνώμονα το ίδιον όφελος.

Πηγή:
https://bigthink.com/

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *