Η ησυχία μπορεί να μην είναι εκκωφαντική, αποτελεί όμως κάτι που μπορεί κυριολεκτικά να ακουστεί, συμπεραίνει μια ομάδα φιλόσοφων και ψυχολόγων που χρησιμοποίησε ακουστικές ψευδαισθήσεις για να αποκαλύψει πώς οι στιγμές σιωπής μπορούν να διαστρεβλώσουν την ανθρώπινη αντίληψη του χρόνου.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο “Proceedings of the National Academy of Sciences”, και τα ευρήματα αφορούν τη συζήτηση σχετικά με το αν οι άνθρωποι ακούμε κάτι περισσότερο από -απλά- τους ίδιους τους ήχους, η οποία προβληματίζει τους φιλόσοφους για αιώνες.
«Θεωρούμε ότι η ακοή μας έχει να κάνει με τους ήχους. Όμως η ησυχία δεν είναι ήχος· είναι η απουσία ήχου», δηλώνει ο Rui Zhe Goh, κύριος συγγραφέας της εργασίας. Παραδόξως, αυτό που δείχνει η δουλειά μας είναι ότι το “τίποτα” αποτελεί κάτι που επίσης μπορούμε να το ακούσουμε.»
Η ομάδα προσάρμοσε ήδη-γνωστές ακουστικές ψευδαισθήσεις, για να δημιουργήσει εκδοχές στις οποίες οι ήχοι των αρχικών ψευδαισθήσεων αντικαθίστανται από στιγμές σιωπής. Για παράδειγμα, μια γνωστή ψευδαίσθηση κάνει την διάρκεια ενός ήχου να φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Στην προσαρμοσμένη -στην ησυχία- ψευδαίσθηση της ομάδας, η διάρκεια μίας ισοδύναμης περιόδου ησυχίας φαινόταν επίσης μεγαλύτερη από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα.
Οι ερευνητές λένε πως το γεγονός ότι αυτές οι ψευδαισθήσεις, με βάση τη σιωπή, παρήγαγαν ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα με τις αντίστοιχες που βασίζονται στον ήχο, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι ακούμε την σιωπή όπως ακριβώς ακούμε τους ήχους.
«Οι φιλόσοφοι συζητούν εδώ και πολύ καιρό το εάν η σιωπή είναι κάτι που μπορούμε να αντιληφθούμε, όμως δεν είχε διεξαχθεί κάποια επιστημονική μελέτη που να στοχεύει άμεσα σε αυτό το ερώτημα», εξηγεί ο Chaz Firestone, επίκουρος καθηγητής Ψυχολογικών Επιστημών και Επιστημών του Εγκεφάλου, ο οποίος διευθύνει το εργαστήριο “Perception & Mind Laboratory” του Johns Hopkins. «Η δική μας προσέγγισή ήταν να ρωτήσουμε εάν ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει τις “ησυχίες” με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζει τους ήχους. Εάν οι “ησυχίες” μπορούν να δημιουργήσουν τις ίδιες ψευδαισθήσεις με τους ήχους, τότε αυτό μπορεί να σημαίνει ότι τελικά ακούμε -κυριολεκτικά- την ησυχία.»
Όπως οι οπτικές ψευδαισθήσεις μας ξεγελούν σχετικά με αυτό που βλέπουμε, έτσι και οι ακουστικές ψευδαισθήσεις μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται χρονικές περιόδους μεγαλύτερες ή μικρότερες από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Ένα παράδειγμα είναι γνωστό ως η ψευδαίσθηση του “το ένα είναι περισσότερο” (one-is-more), όπου η διάρκεια ενός ήχου (ένα μπιπ) εκλαμβάνεται ως μεγαλύτερη από την αντίστοιχη δύο σύντομων διαδοχικών μπιπ, ακόμη και όταν οι δύο ακολουθίες διαρκούν το ίδιο.
Σε δοκιμές, στις οποίες συμμετείχαν 1.000 άτομα, η ομάδα αντικατέστησε τους ήχους της ψευδαίσθησης “το ένα είναι περισσότερο”, με στιγμές ησυχίας, μεταμορφώνοντας την ακουστική ψευδαίσθηση σε αυτό που ονόμασαν “η μία σιωπή είναι περισσότερη”. Τα αποτελέσματα ήταν τα ίδια: οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι η μία μακρά στιγμή σιωπής ήταν μεγαλύτερη από τις δύο βραχείες στιγμές σιωπής. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες ψευδαισθήσεις με ησυχία που χρησιμοποιήθηκαν· έδωσαν τα ίδια αποτελέσματα με τις ψευδαισθήσεις ήχου.
«Αυτό που δείχνει η δουλειά μας είναι ότι το “τίποτα” αποτελεί κάτι που επίσης μπορούμε να το ακούσουμε.»
Rui Zhe Goh, κύριος συγγραφέας της εργασίας
Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να ακούσουν ηχοτοπία, τα οποία προσομοίωναν το θόρυβο πολυσύχναστων εστιατορίων, αγορών και σιδηροδρομικών σταθμών. Στη συνέχεια άκουγαν περιόδους, μέσα σε αυτά τα ηχητικά κομμάτια, όπου ο ήχος σταματούσε, απότομα, δημιουργώντας σύντομες σιωπές. Η ιδέα, εδώ, δεν ήταν απλώς ότι οι σιωπές αυτές έκαναν τους ακροατές να βιώσουν ψευδαισθήσεις, λένε οι ερευνητές. Η ιδέα ήταν ότι οι ίδιες ψευδαισθήσεις -που οι επιστήμονες πίστευαν ότι μπορούσαν να προκληθούν μόνο με ήχους- λειτούργησαν εξίσου καλά όταν οι ήχοι αντικαταστάθηκαν από ησυχία.
«Υπάρχει τουλάχιστον ένα πράγμα το οποίο παρότι δεν είναι ήχος το ακούμε, και αυτό είναι η ησυχία που επικρατεί όταν οι ήχοι εξαφανίζονται», δηλώνει ο συν-συγγραφέας Ian Phillips, καθηγητής Φιλοσοφίας και Ψυχολογικών Επιστημών και Επιστημών του Εγκεφάλου στο Bloomberg. «Τα είδη ψευδαισθήσεων και των φαινομένων που μοιάζουν να οφείλονται αποκλειστικά στην ακουστική επεξεργασία ενός ήχου, τα παρατηρούμε επίσης και με την ησυχία, κάτι που υποδηλώνει πως πραγματικά ακούμε και τις απουσίες ήχου».
Η ομάδα δηλώνει ότι τα ευρήματα καθιερώνουν έναν νέο τρόπο μελέτης της αντίληψης της απουσίας.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν να διερευνούν τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι ακούν την σιωπή, συμπεριλαμβανομένου και του εάν ακούμε την ησυχία που δεν έπεται της ύπαρξης ήχου. Σχεδιάζουν επίσης να διερευνήσουν οπτικές “εξαφανίσεις”, όπως και άλλα παραδείγματα πραγμάτων που οι άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν ως απόντα.
Παραπομπές: Goh, Rui Zhe et al, The perception of silence, Proceedings of the National Academy of Sciences (2023). DOI: 10.1073/pnas.2301463120
Πηγή : Johns Hopkins University https://www.jhu.edu/
