Ύστερα από μια σειρά επιτυχημένων λήψεων και δοκιμών το τηλεσκόπιο James Webb βρίσκεται σε πλήρη εστίαση. Και είναι έτοιμο να βοηθήσει την ανθρωπότητα να ρίξει μια καλύτερη ματιά στα μυστικά του σύμπαντος.
Σε αρκετούς από εμάς τους αδαής με τη πειραματική επιστήμη μας έκανε στο παρελθόν εντύπωση το εξής. Πως από τη στιγμή που το τηλεσκόπιο James Webb θα έμπαινε σε τροχιά, θα χρειαζόταν τουλάχιστον 6 μήνες μέχρι να αρχίσει να στέλνει τα πρώτα πραγματικά δεδομένα από το διάστημα.
Τις δυσκολίες και τους λεπτούς χειρισμούς που απαιτούνται για την αξιοποίηση μιας τόσο προχωρημένης τεχνολογίας όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb είναι μάλλον αδύνατο να μπορέσουμε να τις περιγράψουμε σε κάποιο άρθρο. Παρ΄ όλα αυτά θα σκιαγραφήσουμε τα πρώτα βήματα που απαιτήθηκαν ώστε να έχουμε τη πρώτη πειραματική φώτο του τηλεσκοπίου, την οποία κι έχουμε δει ήδη όλοι έως τώρα.
Δοκιμή πρώτη. Εστίαση και η λήψη της πρώτης φώτο
Τα τμήματα του James Webb έπρεπε να συναρμολογηθούν, να έρθουν στην απαιτούμενη θερμοκρασία κι έπειτα να ξεκινήσουν τη πρώτη δοκιμή. Για τη παραπάνω λήψη χρειάστηκε:
- Η λήψη 18 ξεχωριστών φώτο από καθένα από τα 18 κάτοπτρα που αποτελούν το τηλεσκόπιο.
- Ευθυγράμμιση των 18 κατόπτρων στιβάζοντας τις φώτο τη μια πάνω στην άλλη και κάνοντας ολοένα και πιο λεπτές προσαρμογές.
- Το αποτέλεσμα ήταν τελικά τα 18 κάτοπτρα να σχηματίσουν ουσιαστικά έναν ενιαίο καθρέφτη. Που με τη σειρά του αυτό οδήγησε στη φώτο του ενός μοναδικού αστεριού, με τις 8 ακτίνες περίθλασης.
- Επόμενο βήμα ήταν η προσαρμογή των οργάνων στα δύο τμήματα του υπέρυθρου, πρώτα στο αποκαλούμενο εγγύς υπέρυθρο.
- Και τέλος, ήταν η σειρά της προσαρμογής και περαιτέρω ψύξης του οργάνου ώστε να μπορεί να λαμβάνει εικόνες της μέσης υπέρυθρης ακτινοβολίας.
Δοκιμή Δεύτερη κ΄ τελικός έλεγχος
Για τη πραγματοποίηση αυτών των ελέγχων κ΄ προσαρμογών του τηλεσκοπίου James Webb ήταν απαραίτητη η εστίαση σε ένα και μοναδικό άστρο, το HD 84406. Αλλά για τον τελικό έλεγχο ευθυγράμμισης στράφηκε σε ένα πεδίο γεμάτο με αστέρια, στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου.
Τα αποτελέσματα φαίνεται να ενθουσίασαν τους αστρονόμους που ήταν υπεύθυνοι για τις δοκιμές, και όχι άδικα. Όπως φαίνεται στην εικόνα, όχι μόνο το άστρο HD 84406 της παραπάνω μεμονωμένης εστίασης αλλά και το κάθε αστέρι του πεδίου, είναι εστιασμένο εντυπωσιακά.
Όχι όμως και τέλεια και ούτε όπως είναι δυνατόν να γίνει, σύμφωνα με τις δυνατότητες του Webb. Κάποια σημεία της εστίασης παρουσιάζουν ακόμη προβλήματα των οποίων η λύση βρίσκεται στα επόμενα βήματα των τεχνικών ελέγχου. Παρ΄ όλα αυτά. Οι τελικές εικόνες που θα έχουμε από το τηλεσκόπιο θα είναι αυτές που θα περιοριστούν όχι από τη τεχνολογία του, αλλά από τους νόμους της φυσικής.
Μας τα εξηγεί όλα αυτά αναλυτικά στο παρακάτω βίντεο ο Christian Ready. Εκτός των άλλων, εξηγεί ακόμη πως τελικά οι εικόνες που λαμβάνονται από το υπέρυθρο χαρτογραφούνται στο ορατό τμήμα του φάσματος. Και τελικά πως έχουμε αυτές τις ακριβείς οπτικά απεικονίσεις.
Υ.Γ. Η (άσχετη;) παρατήρηση της ημέρας.
Η φράση “It’s full of stars!” που εμφανίζεται στο κεντρικό καρέ του βίντεο προέρχεται από το πρώτο βιβλίο της τριλογίας “Οδύσσεια 2001” του Άρθρουρ Κλαρκ. Είναι αυτή που αναφωνεί ο πρωταγωνιστής όταν κατά την είσοδό του σε μια σκουλικότρυπα έρχεται σε πρώτη οπτική επαφή με έναν άλλον γαλαξία.
